Uznany za niezdatnego

W literaturze, mniej i bardziej fachowej, powtarza się przykazanie, że kokony nie odpowiadające wzorcowi, w szczególności jasne czy szeleszczące, należy uznać za nieprzydatne do dalszej hodowli i poddać utylizacji. Podczas pracy z trzciną zajętą przez murarki natknęłam się na takie kokony i odłożyłam je do późniejszego zbadania.

Odłożonych kokonów było 60 i dzisiaj (piszę 19 lutego 2019) z powodu pięknego słońca i wielkiego porannego smogu wzięłam się za ich przegląd. Każdy kokon delikatnie nacinałam od strony głowy (białawy kłębuszek z jednej strony kokonu) i patrzyłam, co jest w środku. Po około 30 cięciach zorientowałam się, że coś dużo żywych pszczół mi się pokazuje i zakończyłam operację. Wyniki w tabeli poniżej:

kokony odłożone jako brzydkie, podejrzane
lp	długość mm	kolor	ścianka kokonu, odgłos	w środku
1	6	bardzo jasny	bardzo szeleszczący	martwy samiec
2	6	jasny	bardzo cienka, szeleszcząca	martwa larwa
3	7	bardzo jasny	bardzo szeleszczący	martwa larwa
4	7	brązowy	szeleszczący	żywy samiec
5	7	jasnobrązowy	bardzo cienka, szeleszcząca	martwa larwa
6	7	jasnobrązowy	bardzo cienka, szeleszcząca	martwa larwa
7	7	jasnobrązowy	bardzo szeleszczący	martwy samiec
8	7	jasnobrązowy	cienka, szeleszczący	martwa poczwarka
9	7	jasnobrązowy	szeleszczący	martwy samiec
10	7	jasnobrązowy	szeleszczący	żywy samiec
11	7	jasnobrązowy	szeleszczący	żywy samiec
12	7	jasny	szeleszczący	żywy samiec
13	7	normalny	szeleszczący	żywy samiec
14	8	jasnobrązowy	normalna	żywa samica/ odchody Cacoxenus indagator
15	8	brunatny	twarda	martwa larwa
16	8	jasnobrązowy	bardzo szeleszczący	martwa larwa
17	8	jasnobrązowy	bardzo szeleszczący	martwa larwa
18	8	jasnobrązowy	bardzo szeleszczący	żywy samiec
19	8	jasnobrązowy	bardzo szeleszczący	żywy samiec
20	8	jasnobrązowy	szeleszczący	martwa larwa
21	8	jasnobrązowy	szeleszczący	martwa larwa
22	8	jasnobrązowy	szeleszczący	żywy samiec
23	9	brunatny	bardzo twarda	martwa poczwarka
24	9	brunatny	bardzo twarda	żywy samiec
25	9	złoty	normalna	martwa larwa
26	10	brązowy	bardzo szeleszczący	M. obscurus - larwy
27	10	brązowy	bardzo szeleszczący	martwa samica
28	10	brązowy	z przewężeniem	żywa samica
29	10	złoty	normalna	żywa samica
30	11	brunatny	bardzo twarda	żywa samica
31	11	brunatny	normalna	żywa samica
32	12	brunatny	normalna	żywy samiec

Samiczka, która była bardzo żywotna, natychmiast poleciała w stronę światła.

Okazuje się, że nawet w tych niewyglądających kokonach jest prawie połowa żywych i, na oko, zdrowych pszczół. Być może mają one jakieś ułomności, ale nie jestem w stanie tego ocenić. Niektóre murarki były bardzo żywe i bzyczące, inne bardziej niemrawe. Wszystkie wylądowały w pojemniku w lodówce. Połaziły jeszcze trochę i zamarły.
Poniżej zestawienie zawartości zbadanych kokonów:

żywe pszczoły	15	46,9%
martwe pszczoły	4	12,5%
martwe larwy pszczoły	10	31,3%
martwe poczwarki	2	6,3%
larwy M. obscurus	1	3,1%

Nierzadkim pasożytem murarek jest Cacoxenus indagator - mała muszka z pomarańczowymi oczami. Larwy muchy konkurują o pokarm z larwą pszczoły. Zdarza się, że pszczelej larwie udaje się przeżyć i wykształcić taki niewydarzony kokon. Spotkałam się z takim zjawiskiem nie raz. Jeden okaz przekroiłam.

Ta "wełenka" na zdjęciu to odchody pozostawione przez larwy pasożyta. Poz. 14

Bez wielkiej nadziei rozcięłam ostrożnie kokon i ze środka wypadła mała żywa samiczka.

Samiczka murarki z kokonu znalezionego w komorze spasożytowanej przez Cacoxenus indagator. Poz. 14

W innym sporym i szeleszczącym kokonie znalazłam białe larwy. To prawdopodobnie Monodontomerus obscurus. Kokon zapakowałam z powrotem i odłożyłam do słoiczka. Jeżeli uda im się przeżyć, będę mieć pewność, czyimi dziećmi są te larwy.

Białe larwy w kokonie murarki. Poz.26

W 10 kokonach znalazłam zamarłe larwy murarki: różnej wielkości, zarówno ładnie zmumifikowane jak i spleśniałe.

Zamarłe larwy murarki

W dwóch brzydkich, zupełnie różnych kokonach znalazłam zamarłe poczwarki pszczoły. Poczwarka to postać owada tuż  przed przeobrażeniem w imago*. Znajdowałam takie poczwarki już wcześniej - kremowe, prawie białe lub ciemne.

Poczwarki pszczoły. Poz. 8 i 23

Znalezienie żywej pszczoły w brzydkim kokonie nieodmiennie mnie cieszy. Mam nadzieję, że dotrwają w pudełku do wiosny. To przez te żywe pszczoły przerwałam badanie - skoro w tych ułomnych kokonach jest ich tak dużo, to niech lepiej zostaną w  naturalnym domu. Kokony dorzuciłam do tych zimujących w lodówce.

Żywa samiczka znaleziona w 11 mm bardzo twardym brunatnym kokonie. Poz. 30

I na koniec największe zadziwienie, o którym wspomniałam w komentarzu do tego posta.  W dużym, 12 mm brunatnym kokonie znalazłam...dużego 12 mm (pomiar z nieco podwiniętym odwłokiem) samca. 
Niestety, nie odnotowałam, z jakiej rurki ten kokon pochodzi. Podejrzewam, że z takiej o dużej średnicy. Znalezisko to zdaje się podawać w wątpliwość ogólnie znaną prawdę: w dużych kokonach są samiczki.

Duży samiec znaleziony w dużym kokonie.

Prawda jest trochę bardziej skomplikowana. W miarę pewne odróżnienie płci jest możliwe w momencie wydobywania kokonów z rurki: wtedy można się spodziewać, że większe są samicami, a mniejsze samcami. A wszystko dlatego, że w rurkach węższych są mniejsze kokony, a w szerszych - większe. I samiec z szerokiej rurki może mieć kokon większy od samicy z rurki wąskiej.
A może jest jeszcze inaczej, nie wiem. Teoretycznie można to sprawdzić - trzeba "zdjąć kapelusze" ze wszystkich kokonów i upewnić się co do płci pszczół. Pewnie naukowcy już to dawno zrobili, ale ja nie zamierzam, bo i po co narażać pszczoły?
Podsumowując: brzydkie kokony mogą zawierać dorodne zdrowe pszczoły. Nie będę ich wyrzucać.

*https://pl.wikipedia.org/wiki/Poczwarka